Làm thế nào để tránh Force – sell?

Force-sell là gì?

Margin call hay được gọi là lệnh gọi ký quỹ xảy ra khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống dưới mức 35%. Khi tài khoản bị margin call, CTCK sẽ cảnh báo và yêu cầu khách hàng, trong một khoảng thời gian cụ thể, thường là 3 ngày làm việc, thực hiện bán cổ phiếu (để giảm tổng tài sản) hoặc nộp thêm tiền (để tăng NAV) nhằm đưa Rtt về trên 40%. Nếu nhà đầu tư không thực hiện xử lý trong vòng 3 ngày giao dịch, CTCK sẽ có quyền bán cổ phiếu của khách hàng để đưa tỷ lệ về mức ký quỹ duy trì (40%).

Force sell hay bán bắt buộc là tình trạng khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống dưới tỷ lệ giải chấp (thường là 30%). Trong trường hợp này, ngay trong phiên giao dịch tiếp theo, CTCK có quyền bán cổ phiếu của khách hàng để đưa tỷ lệ về mức ký quỹ duy trì (40%).

Nói cách khác, force-sell là tình trạng tổng tài sản của nhà đầu tư bị giảm mạnh tới mức mà nhà đầu tư không còn quyền tự quản lý rủi do danh mục của mình nữa mà cần đến sự can thiệp của CTCK.

Cách hoạt động của Force-sell

Hệ thống của công ty chứng khoán sẽ thực hiện theo luật sau:

• Nếu tỷ ký quỹ cảnh bảo > Rtt >= Tỷ lệ giải chấp: tài khoản rơi vào trạng thái margin call.
• Nếu tỷ lệ ký quỹ < Tỷ lệ giải chấp: tài khoản bị force-sell

Ví dụ:

Bạn mua 2.000 cổ phiếu X với giá 75,000 đồng, tổng tài sản là 150 triệu đồng, trong đó mua bằng 100 triệu đồng vốn tự có và 50 triệu đồng vay ký quỹ từ CTCK. Sau đó, cổ phiếu X giảm giá còn 38.000 đồng, giá trị tổng tài sản trên tài khoản của bạn chỉ còn 2.000 * 38.000 = 76 triệu đồng. Tiền vay CTCK vẫn là 50 triệu đồng, nên NAV của bạn chỉ còn 76 – 50 = 26 triệu đồng.

Tỷ lệ ký quỹ trên tài khoản của bạn khi đó bằng:

Rtt = NAV / Tổng tài sản = 26 / 76 = 34,2%

Lúc này, Rtt < 35%, tài khoản sẽ ở trạng thái margin call, bạn sẽ có 3 ngày làm việc để tăng Rtt lên tỷ lệ ký quỹ duy trì 40%. Có 2 cách để tăng Rtt lên 40% là nộp thêm tiền vào tài khoản (Tăng NAV) hoặc bán cổ phiếu (Giảm Tổng tài sản).

• Trường hợp nộp thêm tiền vào tài khoản thì số tiền cần nộp thêm là:

Số tiền nộp = Tổng tài sản * 40% – NAV = 76 triệu đồng * 40% – 26 triệu đồng

= 4.4 triệu đồng

• Trường hợp bán cổ phiếu, giá trị cổ phiếu cần bán tối thiếu là:

Giá trị bán = Tổng tài sản – NAV/ 40% = 76 triệu đồng – 26 triệu đồng/ 40%

= 11 triệu đồng

Vậy để tài khoản không bị margin call, bạn cần nộp tiền vào tài khoản 4.4 triệu đồng hoặc bán lượng cổ phiếu X với giá trị 11 triệu đồng.

Làm thế nào để tránh bị Force-sell

Việc dùng margin cũng như sử dụng một con dao hai lưỡi, margin sẽ giúp nhà đầu tư tối đa lợi nhuận trên khoản đầu tư khi cổ phiếu tăng giá mạnh, ngược lại việc sử dụng margin không hiệu quả sẽ khiến nhà đầu tư bị thua lỗ lớn. Để tránh bị force-sell và sử dụng margin hiệu quả, nhà đầu tư nên theo các nguyên tắc sau:

• Chỉ nên sử dụng margin khi bạn là một người có kinh nghiệm lâu năm. Nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm thì không nên sử dụng.
• Chỉ nên dùng margin khi đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản tốt như cổ phiếu cơ bản, cổ phiếu Bluechip. Với các cổ phiếu có lợi nhuận quá thấp thì không nên dùng.
• Khi sử dụng margin, nhà đầu tư nên sử dụng ở mức độ vừa phải, tạo một biên độ an toàn cho tài khoản để khi thị trường và cổ phiếu nắm giữ biến động ngoài dự kiến, tài khoản sẽ không bị rơi vào trạng thái margin call.
• Nhà đầu tư nên xây dựng cho mình một quy trình khi ra quyết định đầu tư:
  • Xác định thời điểm thị trường
  • Tạo lập danh mục
  • Phân tích Doanh nghiệp
  • Lựa chọn cổ phiếu
  • Quản trị rủi ro

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.