Bẫy giá trị (Value Trap) trong đầu tư cổ phiếu

Bẫy giá trị là gì?

Bẫy giá trị hay Value Trap, là một thuật ngữ được dùng phổ biến trong chứng khoán khi một cổ phiếu hoặc khoản đầu tư được định giá rẻ vì có được các thông số định giá thấp, ví dụ tỉ số P/E, hệ số giá trên dòng tiền (P/CF), hoặc hệ số giá trên giá trị sổ sách (P/B) thấp trong một khoảng thời gian nhất định.

Bẫy giá trị có thể thu hút các nhà đầu tư đang tìm kiếm một món hời vì chúng có vẻ rẻ hơn so với các cổ phiếu hoặc các công ty cùng ngành hoặc thị trường hiện tại có hệ số giá lịch sử tương đồng. Bẫy giá trị do nhà đầu tư tự tạo ra do nhận định thiếu chính xác về một mã cổ phiếu.

Rủi ro của bẫy giá trị cũng chính là đặc điểm của nó, giá cổ phiếu sẽ tiếp tục suy yếu hoặc giảm thêm sau khi nhà đầu tư đã đặt niềm tin vào công ty đó.

Đặc điểm của bẫy giá trị

Đối với các nhà đầu tư, P/B và P/E đều là công cụ giúp họ tìm kiếm các cổ phiếu có giá thấp mà phần lớn thị trường bỏ qua. Khi P/E và P/B của một cổ phiếu thấp là một dấu hiệu cho thấy cổ phiếu đang bị định giá thấp so với giá trị. Đây là cơ sở để nhận định cổ phiếu sẽ tăng giá trong tương lai, nhà đầu tư nên mua vào.

Đối với chỉ số P/B thấp có thể cho thấy doanh nghiệp có kết quả kinh doanh được cải thiện, lợi nhuận gia tăng, giá trị sổ sách của cổ phiếu sẽ tăng lên. Trong một khía cạnh khác, khi một cổ phiếu duy trì P/B <1, có thể nhà đầu tư đánh giá giá trị thị trường của doanh nghiệp thực tế thấp hơn nhiều so với giá trị ghi sổ. Vì thế, họ chỉ chấp nhận 1 mức giá thấp hơn cho giá trị sổ sách.

Có rất nhiều lý do để doanh nghiệp có chỉ số P/E thấp ở một thời điểm. Có thể doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn so với thời gian trước. Vì thế, lợi nhuận trên 1 cổ phần (EPS) tăng lên, khiến cho P/E thấp. Tuy nhiên, P/E thấp có thể do doanh nghiệp thu được lợi nhuận bất thường (từ thanh lý tài sản, hay bán công ty con,…). Nhưng khoản lợi nhuận này sẽ không bền vững. Chúng không đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi và không lặp lại trong tương lai.

Điều này có thể xảy ra với ngay cả những công ty đã hoạt động thành công trong những năm trước, từng tăng lợi nhuận và giá cổ phiếu tốt, vẫn có thể rơi vào tình trạng không có tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận do những thay đổi trong động lực cạnh tranh, thiếu sản phẩm,… Nhà đầu tư Seth Klarman đã từng nói về bẫy giá trị như sau : “Bẫy giá trị khiến cổ phiếu có giá rẻ vì một vài lí do: có thể do quản lý lơ là thiếu chặt chẽ, quá trình phân bổ vốn kém hoặc giá trị tài sản sụt giảm không thể cứu vãn được”.

Đối với nhiều nhà đầu tư đã từng thấy mức định giá cao hơn của cổ phiếu các loại công ty này, một mức giá thấp hơn sẽ hấp dẫn họ nhiều hơn. Chính điều này sẽ khiến các nhà đầu tư giá trị rất dễ bị dính vào bẫy giá trị.

Một số phương pháp để tránh rơi vào bẫy giá trị

Dưới đây là một số quan điểm của một số nhà đầu tư nổi tiếng thế giới về bẫy giá trị:

“Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất của đầu tư giá trị là đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh đã từng có chất lượng cao và đang giảm sút chất lượng mỗi ngày.” – Ricky Sandler

“Cách tốt nhất để tránh bẫy giá trị là đặt câu hỏi: Nếu cổ phiếu này rẻ như vậy, tại sao nó lại rẻ? Giá càng rẻ nghĩa là thị trường đang cố nói với bạn rằng có điều gì đó không ổn. Nếu đúng là có điều không ổn mà bạn vẫn muốn mua thì tốt hơn hết bạn phải cân nhắc thật kĩ càng”. – Preston Athey

“Dù là vớ hay cổ phiếu, tôi thích mua hàng hóa chất lượng khi chúng giảm giá.” – Warren Buffett

“Một phần của quy trình đầu tư là xác định các bẫy giá trị tiềm ẩn. Chúng tôi thực hiện theo nhiều cách khác nhau, nhưng quan trọng nhất là đối chiếu giữa báo cáo thu nhập với báo cáo lưu chuyển tiền tệ để xác định các khoản thiếu hụt vĩnh viễn hoặc định kỳ trong dòng tiền kiếm được” – Joe Huber

Để lựa chọn một cổ phiếu tiềm năng đưa vào danh mục, nhà đầu tư không nên quá phụ thuộc vào một vài chỉ số. Một chỉ số chỉ có ý nghĩa trong phân tích một doanh nghiệp khi nó được so sánh với các doanh nghiệp trong cùng một ngành hoặc chỉ số của ngành. Bên cạnh đó, khi tham gia đầu tư chứng khoán, việc theo đuổi một trường phái đầu tư nhất định sẽ quyết định thành công của nhà đầu tư. Bởi nếu muốn thành công bạn cần phải tích luỹ kinh nghiệm và xây dựng cho mình một quan điểm, chiến lược đầu tư riêng và kiên trì đi theo chiến lược đó. Trong đầu tư chứng khoán, yếu tố tâm lý là vô cùng quan trọng. Khi không có một quan điểm đầu tư nhất quán, nhà đầu tư sẽ dễ dàng bị lung lay bởi những biến động của thị trường và đưa ra quyết định không chính xác. Nếu lựa chọn một trường phái đầu tư nhất định, nhà đầu tư sẽ tin tưởng vào nhận định của mình và khó rơi vào bẫy giá trị.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.