Sáu rủi ro khi đầu tư trái phiếu

Trái phiếu là sản phẩm chứng khoán có thể tạo ra lợi nhuận tốt với mức lãi suất cao hơn lãi suất tiết kiệm. Nhiều nhà đầu tư ưa thích sản phẩm trái phiếu vì đây là hình thức đầu tư khá an toàn. Tuy nhiên giống như bất kỳ các hình thức kinh doanh nào khác, khi đầu tư trái phiếu, nhà đầu tư có thể phải đối mặt với 6 rủi ro sau đây:

Rủi ro lãi suất

Lãi suất và giá trái phiếu có quan hệ ngược chiều: khi lãi suất giảm, giá trái phiếu trên thị trường nhìn chung sẽ tăng lên. Ngược lại, khi lãi suất tăng, giá trái phiếu có xu hướng giảm. Điều này xảy ra bởi khi lãi suất giảm, các nhà đầu tư cố gắng nắm bắt hoặc “khóa” lợi suất cao nhất trong thời gian lâu nhất có thể. Để làm được điều này, họ sẽ thu lời trước từ trái phiếu hiện hành trả lãi suất cao hơn so với giá thị trường bấy giờ. Sự gia tăng nhu cầu dẫn đến việc tăng giá trái phiếu. Trái lại, nếu mức lãi suất hiện hành đang tăng lên, các nhà đầu tư đương nhiên sẽ từ bỏ những trái phiếu trả lãi suất thấp. Điều này sẽ làm cho giá trái phiếu giảm xuống.

Ví dụ minh họa: Một nhà đầu tư sở hữu trái phiếu có lợi tức là 6%. Giả sử lãi suất thị trường hiện hành tăng lên 7%, nhà đầu tư sẽ muốn bán trái phiếu với lợi tức 6% để mua trái phiếu với lợi tức 7%. Khi các nhà đầu tư đồng loạt bán ra sẽ đẩy giá trái phiếu với lợi tức 6% xuống thấp hơn mệnh giá.

Rủi ro tái đầu tư

Rủi ro tái đầu tư là nguy cơ nhà đầu tư phải tái đầu tư tiền thu được ở mức lợi tức thấp hơn lợi tức của các khoản tiền kiếm được trước đây. Một trong những nguyên nhân chính khiến rủi ro này phát sinh khi lãi suất giảm theo thời gian và trái phiếu có thể thu hồi sẽ được các tổ chức phát hành mua lại. Lãi suất có thể thu hồi cho phép các nhà phát hành mua lại trái phiếu trước ngày đáo hạn. Kết quả là, người sở hữu trái phiếu nhận được khoản thanh toán gốc có giá trị cao hơn một chút so với mệnh giá. Tuy nhiên, mặt trái của trái phiếu có thể thu hồi là nhà đầu không thể tái đầu tư ở mức lợi tức tương đương. Rủi ro tái đầu tư có thể tác động xấu đến lợi nhuận của một cá nhân xét trong một thời gian dài.

Rủi ro lạm phát

Khi một nhà đầu tư mua trái phiếu, về bản chất họ chắc chắn nhận được một mức lợi suất (cố định hoặc biến đổi) trong thời hạn của trái phiếu, hoặc ít nhất trong thời gian nắm giữ. Rủi ro lạm phát xảy ra khi mức tăng của lạm phát cao hơn mức tăng của lợi suất đầu tư. Điều này khiến cho cho khoản đầu tư trái phiếu có thể mạng lại lợi suất âm.

Giả sử một nhà đầu tư mua trái phiếu có lợi tức 6%, nếu lạm phát tăng lên đến 8% sau khi mua trái phiếu thì lợi tức thực sự của khoản đầu tư là -2%.

Rủi ro tín dụng/ Rủi ro vỡ nợ

Trái phiếu thực chất là chứng khoán xác nhận nợ của đơn vị phát hành với người nắm giữ trái phiếu. Đơn vị phát hành trái phiếu phải trả lợi tức cho người sở hữu trái phiếu và hoàn trả khoản tiền vay khi trái phiếu đáo hạn. Trái phiếu chính phủ được cho là có rủi ro thấp vì được phát hành bởi nhà nước. Đối với trái phiếu doanh nghiệp, nếu doanh nghiệp sử dụng vốn không hiệu quả hoặc tình hình sản xuất kinh doanh gặp khó khăn thì sẽ dẫn đến không hoàn trả được gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Đây là rủi ro nhà đầu tư có thể gặp phải nếu không tìm hiểu kỹ doanh nghiệp trước khi đầu tư.

Rủi ro thanh khoản

Trong một vài trường hợp, nhà đầu tư không thể bán được trái phiếu do thị trường trái phiếu quá nhỏ dẫn đến giá cả bị biến động. Chúng tác động trực tiếp đến tỷ suất lợi nhuận của người sở hữu trái phiếu (trái chủ).

Rủi ro xếp hạng

Khi khả năng kinh doanh hoặc tín dụng của công ty thấp dẫn đến khả năng chi trả các khoản nợ của công ty bị ảnh hưởng và gây tổn hại đến lợi nhuận thu được của trái chủ. Trong trường hợp này, các doanh nghiệp còn bị các tổ chức cho vay hoặc ngân hàng tính lãi suất cao hơn tác động đến tình trạng phát hành trái phiếu của chủ đầu tư.

Kết luận

Khi tình hình kinh tế vĩ mô bất ổn, trái phiếu là sản phẩm được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Khi đầu tư trái phiếu, nhà đầu tư cần lưu ý lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao, nên thận trọng đánh giá kỹ về các rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu. Trái phiếu cần được đánh giá, phân tích trên các khía cạnh về lĩnh vực hoạt động, doanh nghiệp phát hành, tình hình tài chính, mục đích sử dụng vốn, chất lượng tài sản đảm bảo cũng như các điều kiện, điều khoản của trái phiếu.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.