CAPEX là gì? Ứng dụng hiệu quả trong phân tích và định giá cổ phiếu

CAPEX là gì?

CAPEX (Capital Expenditure) là khái niệm nói về các khoản chi phí đầu tư vào tài sản cố định như nhà máy, máy móc, thiết bị… của doanh nghiệp. Các khoản đầu tư CAPEX có thể là mua sắm tài sản cố định mới để mở rộng quy mô sản xuất, sửa chữa tài sản cố định hư hỏng hiện có và nâng cấp hiệu suất hoạt động của tài sản cố định. CAPEX được coi là một chỉ số quan trọng, phản ánh dòng tiền đầu tư tài sản cố định của doanh nghiệp.

Cách tính CAPEX

CAPEX của một doanh nghiệp bao gồm:

• Mua sắm tài sản cố định mới, đôi khi đó có thể là tài sản vô hình;
• Sửa chữa tài sản cố định hiện có để kéo dài thời gian sử dụng hữu ích của tài sản;
• Nâng cấp tài sản cố định để tăng hiệu suất hoạt động…

CAPEX được thể hiện ở mục Dòng tiền từ hoạt động đầu tư trên Báo cáo lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp.

Ảnh trên là Báo cáo tài chính hợp nhất quý IV năm 2021 của Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai, HAGL chi 1,4 tỉ cho tài sản cố định và thu lại 405 triệu từ việc thanh lý. Như vậy, CAPEX sẽ được tính như sau:

CAPEX = Tiền chi để mua sắm, xây dựng tài sản cố định – Tiền thu từ thanh lý, nhượng bán tài sản cố định

CAPEX HAGL = 1.4 – 0.405 = 995 triệu

Đánh giá CAPEPX phù hợp với doanh nghiệp nào?

Nhà đầu tư cần lưu ý CAPEX thích hợp với những mô hình kinh doanh thâm dụng vốn (capital intensive), đó là những công ty công nghiệp sản xuất, tiện ích, dầu khí, vận tải… vì mô hình kinh doanh của các doanh nghiệp nàyphụ thuộc lớn vào đầu tư tài sản cố định để tạo ra doanh thu. Do đó, chi phí đầu tư CAPEX của họ chiếm phần lớn trên tổng chi phí.

Ngược lại những công ty tiêu dùng, dịch vụ, công nghệ thường ít thâm dụng vốn vì tài sản của họ hầu hết nằm ở giá trị thương hiệu, kênh phân phối, hệ thống công nghệ, nhân lực. Không nên dùng CAPEX để phân tích các doanh nghiệp của các ngành này.

CAPEX bao nhiêu là tốt?

Việc đánh giá CAPEX bao nhiêu là tốt cần được đánh giá tương quan với những yếu tố sau:

• Giai đoạn phát triển của doanh nghiệp: Thông thường, doanh nghiệp đang trong giai đoạn đầu tư mới hoặc mở rộng quy mô dự án sẽ cần dòng tiền lớn phục vụ cho xây dựng, mua sắm mới hoặc nâng cấp nhà xưởng, máy móc. Nếu doanh nghiệp đang trong giai đoạn sản xuất ổn định thì chủ yếu sẽ chi tiền để sửa chữa tài sản cố định.
• Năng lực tài chính: việc đánh giá tương quan kế hoạch đầu tư CAPEX kết hợp với năng lực tài chính của doanh nghiệp giúp nhà đầu tư đánh gí được tính khả thi của dự án. Một số dự án có thể bị đứt gãy khi khả năng tài chính không đủ để chi trả cho CAPEX khi dự án đang thực hiện dang dở.
• Biên lợi nhuận gộp (gross margin): đối với những doanh nghiệp sản xuất không thể thiếu việc tái đầu tư vào CAPEX. Nâng cấp quy mô sản xuất, cải thiện hiệu quả máy móc không chỉ là để gia tăng sản lượng hàng hóa mà còn là để cải thiện biên lợi nhuận gộp. Nếu cứ đầu tư liên tục vào CAPEX mà biên lợi nhuận gộp không được cải thiện thì việc đầu tư không có hiệu quả, thậm chí còn bào mòn lợi nhuận và tiền mặt của doanh nghiệp.
• Lợi nhuận sau thuế:  Theo Warren Buffett những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn thường chỉ cần sử dụng một phần nhỏ lợi nhuận hàng năm cho hoạt động đầu tư TSCĐ (CAPEX) để duy trì vị thế và hoạt động kinh doanh của mình so với những đối thủ cạnh tranh khác.

CAPEX thường được so sánh với lợi nhuận sau thuế bằng cách tính tổng CAPEX mà doanh nghiệp đã sử dụng trong khoảng thời gian 7 – 10 năm, và so sánh với tổng lợi nhuận sau thuế trong cùng khoảng thời gian đó.

Nếu:

• Tổng CAPEX < 50% Lợi nhuận sau thuế: đây là 1 dấu hiệu tốt cho thấy doanh nghiệp có thể có lợi thế cạnh tranh.
• Còn nếu con số này < 25%, đây là 1 doanh nghiệp tuyệt vời với lợi thế cạnh tranh lớn. Nhà đầu có thể cân nhắc đầu tư.

CAPEX là phần mà Warrent Buffett cho là quan trọng nhất trong đánh giá dòng tiền từ hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. CAPEX khá dễ tính toán và giúp nhà đầu tư có cái nhìn chính xác về dòng tiền đầu tư vào tài sản cố định của doanh nghiệp. Tuy nhiên nhà đầu tư nên lưu ý các đặc điểm của CAPEX để sử dụng một cách hiệu quả trong phân tích doanh nghiệp.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.