Báo cáo kết quả kinh doanh – đọc hiểu và phân tích các chỉ số tài chính

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income statement) là gì?

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (Income Statement) là một trong ba báo cáo quan trọng được sử dụng để công bố kết quả hoạt động của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán, bên cạnh hai báo cáo quan trọng khác gồm bảng cân đối kế toán (Balance sheet) và báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash flow statement).

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tập trung vào ba hạng mục: Doanh thu, chi phí, lãi và lỗ của doanh nghiệp.

Doanh thu – Chi phí = Lợi nhuận

Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường và các hoạt động khác của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu, không bao gồm các khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu.

Chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong thời kỳ kế toan dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu.

Lợi nhuận là phần chênh lệch giữa doanh thu và chi phí.

• Lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh + Lợi nhuận khác
• Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế – Thuế TNDN

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cung cấp cho người đọc chi tiết về cách mà doanh nghiệp chuyển doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ của mình thành thu nhập ròng cho công ty (có thể lãi hoặc lỗ tùy theo kết quả hoạt động).

Các thành phần chính trong Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

• Doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ

Là doanh thu được ghi nhận thông qua các hoạt động kinh doanh, cung cấp dịch vụ chính của doanh nghiệp.

• Giá vốn hàng bán

Giá vốn bán hàng chỉ bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan tới nguyên liệu thô, nhân công và chi phí vận chuyển nhằm tạo ra doanh thu cho mặt hàng kinh doanh chính của doanh nghiệp.

• Lợi nhuận gộp

Sau khi lấy doanh thu bán hàng trừ đi chi phí giá vốn hàng bán, ta sẽ thu được lợi nhuận gộp của doanh nghiệp. Khoản mục này sẽ cho biết khả năng sinh lời của doanh nghiệp trước khi tính tới các chi phí hoạt động và các chi phí khác.

• Chi phí chi phí hoạt động 

Chi phí này bao gồm các chi phí như chi phí quản lý và vận hành, chi phí bán hàng, chi phí nhân công và các chi phí khác cần thiết để duy trì hoạt động liên tục của doanh nghiệp.

• Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh

Chỉ tiêu này cho thấy khả năng tạo lợi nhuận từ các hoạt động sản xuất kinh doanh cơ bản của doanh nghiệp. Nếu lợi nhuận từ các hoạt động cốt lõi của đơn vị chiếm tỷ trọng càng cao trong tổng lợi nhuận thì chất lượng của lợi nhuận càng cao và càng bền vững.

• Chi phí lãi vay

Để duy trì hoạt động liên tục, các doanh nghiệp sẽ sử dụng vốn vay được tài trợ từ ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính khác. Chi phí lãi vay là toàn bộ chi phí lãi mà doanh nghiệp phải trả cho các chủ nợ trong kỳ kinh doanh mà báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ghi nhận.

• Thu nhập trước thuế

Khoản thu nhập trước khi phải nộp thuế cho các cơ quan quản lý.

• Thuế thu nhập và lợi nhuận sau thuế 

Sau khi nộp thuế cho cơ quan quản lý, phần còn lại chính là lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp trong năm tài chính đó.

Ngoài các thành phần chính như trên, các báo cáo tài chính còn cung cấp thêm: “Thuyết minh báo cáo tài chính” cho các khoản mục chính trên báo cáo tài chính nói chung và báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh nói riêng.

Cách đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Đối với báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, ta nên nhóm riêng từng mục doanh thu, chi phí để có thể dễ dàng theo dõi các biến động

• Bước 1: Tách riêng doanh thu và chi phí
• Bước 2: Tính toán tỷ trọng của từng doanh thu trong tổng doanh thu, tỷ trọng từng chi phí trong tổng chi phí, và sự thay đổi của chúng so với cùng kỳ.
• Bước 3: Quan sát sự thay đổi.

Theo dõi báo cáo kết quả kinh doanh sẽ cho ta thấy doanh thu trong kỳ đạt bao nhiêu, lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận ròng của doanh nghiệp hiện đang cao hay thấp. Nếu các chỉ số trên tăng trưởng cho thấy doanh nghiệp đang hoạt động tốt, đi đúng hướng phát triển và khả năng tăng trưởng tốt trong tương lai và ngược lại.

Báo cáo kết quả kinh doanh cũng giúp các nhà đầu tư theo dõi các khoản mục chi phí giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, khấu hao, lãi tiền vay… Nếu các hạng mục này tăng lên thì có thể đánh giá hoạt động quản lý chi phí của doanh nghiệp chưa tốt. Khả năng thanh toán của doanh nghiệp trong tương lai cũng được thể hiện rõ trong báo cáo.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là một trong những báo cáo quan trọng của doanh nghiệp, thể hiện được khả năng tạo ra doanh thu, sinh lời mà mô hình kinh doanh của doanh nghiệp tạo ra. Qua đó, nó cũng giúp cho các nhà đầu tư có cái nhìn về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.