5 điều cần biết về hoạt động tự doanh chứng khoán

Tự doanh chứng khoán là gì?

Theo Khoản 30, Điều 4, Luật Chứng khoán năm 2019: “Tự doanh chứng khoán là việc công ty chứng khoán mua, bán chứng khoán cho chính mình”.

Có thể hiểu đơn giản, tự doanh chứng khoán là hoạt động một công ty chứng khoán tự mua bán giao dịch chứng khoán cho mình nhằm hưởng lợi nhuận từ lợi tức hay chênh lệch giá trên thị trường.

Với khả năng chuyên môn cao và nguồn vốn lớn, hoạt động tự doanh của mỗi xông ty chứng khoán được xem là một giao dịch của nhà đầu tư chuyên nghiệp. Việc tự doanh chứng khoán với quy mô lớn của công ty chứng khoán có thể đem lại cho thị trường những tác động nhất định về giá cả. Từ hoạt động này, các công ty chứng khoán có thể góp một phần lớn trong việc bình ổn lại giá cả chứng khoán và điều tiết lượng cung cầu trên thị trường.

Các loại hình tự doanh chứng khoán

Ta có thể phân hoạt động tự doanh chứng khoán ra thành 6 loại hình:

• Hoạt động đầu tư ngân quỹ: Nguồn dự trữ của doanh nghiệp có thể dưới dạng tiền mặt, gửi tiết kiệm ngân hàng hoặc chứng khoán ngắn hạn, có tính thanh khoản cao, lợi nhuận cao.
• Hoạt động tự doanh chênh lệch về giá: Công ty có hoạt động này thường nghiêng về đầu tư ngắn hạn, mua với giá thấp và bán với giá cao để ăn chênh lệch.
• Hoạt động đầu tư đầu cơ: Công ty sẽ mua chứng khoán giá thấp với số lượng lớn và bán giá cao trong tương lai. Hình thức này tiềm ẩn những rủi ro khá cao.
• Hoạt động tự doanh đầu tư tự vệ: Công ty sử dụng các công cụ phòng vệ để loại trừ rủi ro trước các hoạt động đầu tư khác.
• Hoạt động tự do thành lập thị trường: Công ty chứng khoán chấp nhận rủi ro để có chứng khoán mới, khối lượng và thị trường nhất định, tạo thị trường và niêm yết giá thường xuyên để kích thích đầu tư.
• Hoạt động tự doanh giữ quyền kiểm soát: Để thao túng và nắm quyền kiểm soát tổ chức phát hành nào đó. Điều này đòi hỏi công ty cần tiềm lực tài chính đủ mạnh và nhân sự có trình độ.

Các phương thức thực hiện tự doanh chứng khoán

Giao dịch trực tiếp

Là cách giao dịch “trao tay” giữa công ty chứng khoán và đối tác theo giá được thỏa thuận trực tiếp. Có thể nói giao dịch tự doanh trực tiếp là giao dịch song phương, mà ở đó công ty chứng khoán và đối tác đóng vai trò là người mua và người bán. Trong giao dịch, cả hai thỏa thuận trực tiếp với nhau về giá cả, số lượng và hình thức trao đổi cổ phiếu.

Giao dịch gián tiếp

Là giao dịch được thực hiện thông qua hệ thống giao dịch của Sở giao dịch Chứng khoán để đặt lệnh. Thông thường, khi giao dịch tự doanh gián tiếp, các công ty chứng khoán sẽ thanh toán đa phương. Trong đó, người mua và người bán không biết được đối tượng giao dịch là ai mà thông qua hệ thống đặt lệnh của Sở.

Quy định của pháp luật về nghiệp vụ tự doanh chứng khoán

Vốn pháp định

Yêu cầu về vốn pháp định để doanh nghiệp được phép hoạt động tự doanh chứng khoán là 100 tỷ đồng Việt Nam theo điểm b, khoản 1, điều 18 Nghị định số 14/2007/NĐ-CP.

Hoạt động tự doanh chứng khoán

Theo điều 22, Thông tư số 121/TT-BTC, hoạt động tự doanh chứng khoán cần đảm bảo các quy định cụ thể như sau:

• Cần đảm bảo đủ tài chính để thanh toán các lệnh giao dịch
• Phải thực hiện các giao dịch với danh nghĩa chính chủ, không được mượn danh nghĩa người khác
• Có hai trường hợp không được xem là tự doanh chứng khoán: Mua, bán chứng khoán do sửa lỗi giao dịch; Mua, bán cổ phiếu của chính công ty chứng khoán
• Ưu tiên giao dịch của khách hàng
• Phải thông báo cho khchs hàng biết khi mình là đối tác trong giao dịch thỏa thuận đó
• Trong trường hợp giao dịch của khách hàng ảnh hưởng đến giá loại chứng khoán đó, công ty không được mua bán trước hoặc tiết lộ cho bên thứ 3
• Khi khách hàng đặt lệnh giới hạn, công ty không được mua/ bán cùng loại chứng khoán mà giá bằng hoặc tốt hơn mức khách hàng đưa ra

Tài khoản tự doanh chứng khoán

Theo thông tư 120/2020/TT-BTC “Công ty chứng khoán có hoạt động nghiệp vụ tự doanh và là thành viên giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX) chỉ được mở 01 tài khoản giao dịch chứng khoán tự doanh duy nhất tại chính công ty”.

HoSE và HNX quy định lệnh tự doanh của công ty chứng khoán trong nước có ký hiệu là P, nhằm phân biệt với lệnh của nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.