Các thuật ngữ cơ bản cho nhà đầu tư trái phiếu

Tổ chức phát hành

Tổ Chức Phát Hành là doanh nghiệp phát hành trái phiếu và có trách nhiệm thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

Doanh nghiệp được phép phát hành trái phiếu là Công ty cổ phần hoặc TNHH, hoạt động tối thiểu 1 năm và báo cáo tài chính phải được kiểm toán.

Nhà đầu tư

Nhà đầu tư mua trái phiếu (hay còn gọi là Trái chủ/ Người sở hữu trái phiếu) có thể là các tổ chức, cá nhân Việt Nam và nước ngoài. Nhà đầu tư mua trái phiếu cần tự đánh giá mức độ rủi ro trong việc đầu tư trái phiếu và tự chịu trách nhiệm quyết định đầu tư về mình.

Mục đích phát hành

Theo Nghị định 65/2022/NĐ-CP, 3 mục đích phát hành trái phiếu hợp pháp gồm (1) Thực hiện các chương trình, dự án đầu tư, (2) Để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp, (3) Mục đích phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Ngày đáo hạn

Là ngày cuối cùng của trái phiếu, vào ngày đáo hạn trái chủ sẽ được hoàn trả mệnh giá trái phiếu và nhận kỳ trái tức cuối cùng.

Kỳ trả lãi

Tiền lãi trái phiếu có thể được thanh toán theo theo định kỳ (mỗi 3, 6 hoặc 12 tháng) hoặc một kỳ hạn khác tùy điều khoản điều kiện của từng trái phiếu. Nhà đầu tư có thể tìm thấy thông tin quy định về kỳ thanh toán lãi trái phiếu trong bản cáo bạch.

Coupon/lãi suất trái phiếu

Lãi suất trái phiếu (coupon) là lãi suất của tổ chức phát hành cam kết trả cho nhà đầu tư. Lãi suất trái phiếu có thể là cố định hoặc thả nổi, được trả định kỳ theo quy định chi tiết trong bản cáo bạch của trái phiếu.

Lãi suất đầu tư

Là chênh lệch giữa tổng số tiền thu về trong thời gian đầu tư so với số tiền vốn bỏ ra để mua trái phiếu, tính theo phần trăm trên số tiền vốn. Tiền thu về trong thời gian đầu tư trái phiếu bao gồm: lãi trái phiếu (coupon) nhận định kỳ, tiền bán trái phiếu (nếu bán trái phiếu trước đáo hạn) hoặc mệnh giá trái phiếu (nếu giữ trái phiếu đến đáo hạn)

Lãi suất tái đầu tư

Nhà đầu tư khi nhận được lãi trái phiếu theo định kỳ có thể tái đầu tư. Tùy vào loại tài sản khác nhau (tiền gửi, trái phiếu, cổ phiếu…) mà lãi suất tái đầu tư có thể khác nhau.

Lãi suất đáo hạn

Là lãi suất mà người sẽ mua trái phiếu đó nhận được nếu giữ trái phiếu đến ngày đáo hạn của trái phiếu bằng cách nhận các dòng tiền lãi và mệnh giá được tổ chức phát hành thanh toán trong kỳ và vào ngày đáo hạn.

Đường cong lãi suất

Là đồ thị giá trái phiếu được biểu diễn theo lãi suất đáo hạn tương ứng với kỳ hạn của trái phiếu. Thông thường đường cong lãi suất có xu hướng đi lên, tức là kỳ hạn càng dài thì lãi suất đáo hạn trái phiếu càng cao (ngược lại kỳ hạn càng ngắn thì lãi suất đáo hạn càng giảm). Đường cong lãi suất dùng để quan sát biến động giá của thị trường trái phiếu và làm cơ sở xác định giá mua, bán trái phiếu.

Thuế

Theo quy định hiện hành của Việt Nam, khi mua trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cá nhân phải chịu các loại thuế:

• Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) khi nhận lãi coupon trái phiếu: Số thuế TNCN được xác định bằng lãi xác định theo lãi suất coupon nhân với thuế suất theo quy định của luật. Thuế suất hiện tại được tính bằng 5%.
• Thuế bán trái phiếu: 0,1% tính trên giá bán trái phiếu. Nếu giữ trái phiếu đến đáo hạn, tiền gốc trái phiếu không bị tính thuế TNCN.

Bản cáo bạch

Bản cáo bạch là tài liệu hoặc dữ liệu điện tử công khai những thông tin liên quan đến việc chào bán hoặc niêm yết chứng khoán của tổ chức phát hành. Bản cáo bạch có mục đích cung cấp cho nhà đầu tư đầy đủ các thông tin về nhận biết rủi ro, các điều khoản điều kiện của trái phiếu, mục đích sử dụng vốn và nguồn trả nợ, các thông tin về hoạt động kinh doanh, ban lãnh đạo và tình hình tài chính của tổ chức phát hành.

Tài sản đảm bảo

Tài sản bảo đảm là tài sản mà bên bảo đảm dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với bên nhận bảo đảm. Đối với trái phiếu, tài sản bảo đảm có thể là bất động sản, động sản, quyền tài sản hoặc cổ phần của Tổ Chức Phát Hành hoặc Bên thứ ba.

Bảo lãnh thanh toán

Là trái phiếu được một bên thứ ba cam kết thanh toán gốc, lãi trái phiếu trong trường hợp tổ chức phát hành không thực hiện được nghĩa vụ thanh toán cho chủ sở hữu trái phiếu. Điều khoản bảo lãnh thanh toán được quy định cụ thể trong tài liệu Điều kiện và Điều khoản trái phiếu.

Trái phiếu OTC

Trái phiếu OTC là việc gọi tắt các trái phiếu được giao dịch trên thị trường OTC hay còn gọi là thị trường phi tập trung. Việc giao dịch trái phiếu sẽ được tiến hành dựa trên thỏa thuận giữa các nhà đầu tư với nhau theo nguyên tắc “thuận mua, vừa bán”.

Trái phiếu niêm yết

Trái phiếu niêm yết là các trái phiếu được đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) và được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán tập trung (HSX hoặc HNX). Các giao dịch trái phiếu sẽ tuân theo quy định của Sở GDCK niêm yết.

Tổ chức tư vấn phát hành

Các công ty chứng khoán là tổ chức tài chính được phép cung cấp dịch vụ tư vấn phát hành trái phiếu, bao gồm lập kế hoạch phát hành, dựng hồ sơ phát hành, tư vấn lãi suất và giá phát hành,…

Đại lý đăng ký lưu ký và chuyển nhượng

Là tổ chức chuyên nghiệp được Tổ Chức Phát Hành chỉ định để chịu trách nhiệm thực hiện việc đăng ký lưu ký trái phiếu và xác nhận chuyển nhượng trái phiếu trong trường hợp nhà đầu tư có nhu cầu chuyển nhượng.

Đại lý quản lý tài sản đảm bảo

Thực hiện việc quản lý hoặc xử lý tài sản đảm bảo, thanh toán số tiền thu được cho các trái chủ trong trường hợp tổ chức phát hành không thực hiện được nghĩa vụ với các trái chủ và đảm bảo quyền lợi ngang nhau cho các trái chủ.

Nguồn: Tổng hợp

Chứng khoán Pinetree miễn hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là chính sách tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.