Lợi ích và rủi ro khi giao dịch chứng khoán phái sinh
Với hơn 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đã không ngừng cải tiến. Chứng khoán dần trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho các doanh nghiệp niêm yết. Cùng với sự phát triển nhanh chóng, các sản phẩm tài chính như cổ phiếu, trái phiếu và chứng khoán phải sinh đang ngày càng phổ biến hơn. Trong bài viết này, Pinetree sẽ đem đến cho Nhà đầu tư cái nhìn bao quát nhất về chứng khoán phái sinh và những lợi ích, rủi ro của nó. Từ đó, Nhà đầu tư có thể đưa ra chiến lược đầu tư phù hợp với bản thân.
1. Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là 1 hợp đồng được thiết lập giữa hai bên tham gia về một giao dịch sẽ được thực hiện trong tương lai. Giao dịch được thỏa thuận trong hợp đồng thường liên quan đến việc mua/ bán một tài sản. Tài sản được quy định trong hợp đồng là tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh. Trong thời gian tồn tại của hợp đồng, giá trị của chứng khoán phái sinh không cố định. Nó thay đổi theo sự biến động giá tài sản cơ sở của nó.
2. Phân loại sản phẩm chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh có 4 loại chính:
- Hợp đồng kỳ hạn (Forward): Là sự thỏa thuận mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm xác định trong tương lai. Mức giá của tài sản được xác định trước tại thời điểm ký kết hợp đồng.
- Hợp đồng tương lai (Future): Là thỏa thuận mua bán một loại tài sản cơ sở nhất định. Hợp đồng quy định mức giá chuyển giao của tài sản tại một thời điểm trong tương lai.
- Hợp đồng quyền chọn (Option): Là hợp đồng cho phép người nắm giữ nó có quyền (không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán một tài sản cơ sở vào một thời điểm nhất định trong tương lai. Mức giá của tài sản cơ sở đã được xác định từ trước.
- Hợp đồng hoán đổi (Swap): Hai bên đối tác trao đổi dòng tiền này lấy một dòng tiền khác của bên kia.
Hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ có sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai.
3. Lợi ích khi giao dịch chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phải sinh là công cụ hỗ trợ gia tăng lợi nhuận hiệu quả cho nhà đầu tư. Lợi ích của chứng khoán phái sinh có thể kể đến:
- Đòn bẩy cao. Chỉ cần kí quỹ một phần giá trị hợp đồng, NĐT đã có thể tham gia phái sinh. Hợp đồng tương lai sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao. Nhờ đó, số lãi nhận được sẽ cao hơn rất nhiều so với đầu tư cổ phiếu.
- Mua/bán liên tục trong ngày: Nếu như khi giao dịch cổ phiếu, nhà đầu tư sau khi giao dịch cổ phiếu phải chờ đến ngày T+2 cổ phiếu về tài khoản thì mới được bán, thì ở giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế vừa mở (bất kể là vị thế mua hay vị thế bán). Khi giao dịch phái sinh, nhà đầu tư có thể liên tục đóng/ mở vị thế trong phiên nhằm gia tăng lợi nhuận.
- Tìm kiếm được lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm điểm. Trên thị trường cơ sở, nhà đầu tư không có công cụ sinh lời khi thị trường giảm điểm. Với hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán bất kì lúc nào. Điều kiện là cần phải nộp đủ số lượng kí quỹ yêu cầu trước khi tham gia hợp đồng. Khi chỉ số giảm đúng như dự đoán, nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận từ giao dịch hợp đồng tương lai của mình. Đây là cách các nhà đầu tư sử dụng để phân tán rủi ro khi giao dịch cổ phiếu.
4. Rủi ro khi giao dịch chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh có thể mang đến lợi nhuận cao nhưng đổi lại, nhà đầu tư sẽ có những rủi ro nhất định khi tham gia thị trường này.
- Đặc tính của phái sinh là tỷ lệ đòn bẩy cao (khoảng 6 lần). Do đó, giá biến động lớn và nhanh. Nhà đầu tư khi tham gia cần nắm vững kiến thức cũng như chuẩn bị tâm lý để tránh mua/bán quá nhiều trong ngày theo biến động giá và dẫn đến thua lỗ.
- Khi giao dịch phái sinh, nhà đầu tư chỉ ký quỹ một phần. Vì vậy, nếu bị lỗ, NĐT phái sinh lại nhanh chóng bị force sell hơn NĐT chứng khoán cơ sở. Nếu giá biến động ngược chiều với kỳ vọng, nhà đầu tư cần phải bổ sung tiền ngay trong phiên. Điều này giúp nhà đầu tư đưa tài khoản của mình về mức an toàn.
- Ngoài ra, chứng khoán phái sinh chịu tác động mạnh của thị trường. Nhà đầu tư cần lưu ý các điểm đảo chiều hoặc các biến động mạnh.
- Rủi ro cũng có thể xảy ra khi một trong các mã trong nhóm VN30 chịu tác động tiêu cực từ vĩ mô. Nhà đầu tư cần theo dõi kỹ các mã cổ phiếu VN30 trên thị trường cơ sở. Nhà đầu tư cần nắm vững quy tắc chốt lời/ cắt lỗ để kiểm soát hiệu quả đầu tư.
Hiện tại, Nhà đầu tư có thể tìm hiểu kiến thức về chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở trên website của Pinetree và giao dịch các sản phẩm chứng khoán trên nền tảng WebTrading, ứng dụng AlphaTrading với nhiều ưu đãi đặc quyền dành cho Nhà đầu tư.
- Tham khảo Hướng dẫn giao dịch Phái sinh cho AlphaTrading tại đây.
- Tham khảo Hướng dẫn giao dịch Phái sinh cho web giao dịch tại đây.
Công ty cổ phần chứng khoán Pinetree
-
Zalo OA: Chứng khoán Pinetree
-
Fanpage: Chứng khoán Pinetree
-
Youtube channel: Pinetree Securities
Bài viết sử dụng hình ảnh của freepik và các trang web cho sử dụng hình ảnh miễn phí khác.