1. Việt Nam được giao dịch những loại chứng khoán phái sinh nào?

Trên Thị trường Chứng khoán Việt Nam hiện nay, các NĐT cá nhân được phép giao dịch mua/bán HĐTL chỉ số VN30 và HĐTL trái phiếu chính phủ trên hệ thống của Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội.

2. Có thể kiếm tiền từ chứng khoán phái sinh khi thị trường giảm điểm không?

Khác với giao dịch chứng khoán cơ sở khi chỉ có thể kiếm được lợi nhuận từ chênh lệch giá cổ phiếu tăng, giao dịch chứng khoán phái sinh cho phép kiếm được lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm điểm. Khi dự đoán thị trường sẽ giảm điểm, nhà đầu tư có thể tham gia vị thế bán hợp đồng phái sinh. Nếu xu hướng giá trên thị trường đi đúng theo dự đoán, nhà đầu tư có thể chốt lời bằng việc đóng vị thế ở giá thấp hơn giá mở vị thế ban đầu.

3. Có được giao dịch T0?

Khác với chứng khoán cơ sở có thời gian giao dịch T+2, HĐTL có thời gian giao dịch T0 cho phép NĐT thực hiện mua và bán HĐTL trong ngày. NĐT có thể tận dụng lợi thế T0 của HĐTL để giao dịch nhiều vòng HĐTL trong ngày. Lãi/lỗ sẽ được ghi nhận ngay thời điểm giao dịch và thực hiện thanh toán cuối ngày.

4. Có được bán khống HĐTL?

Hợp đồng tương lai cho phép nhà đầu tư tham gia vị thế bán hợp đồng tương lai mà không cần phải thực hiện một vị thế mua hợp đồng tương lai hoặc nắm giữ chứng khoán cơ sở. Do đó, có thể coi là nhà đầu tư được thực hiện một vị thế “bán khống” khi giao dịch hợp đồng tương lai.

5. Lợi thế đòn bẩy của HĐTL là gì?

Lợi thế đòn bẩy là một đặc điểm khác biệt của chứng khoán phái sinh so với chứng khoán cơ sở. Về cơ bản, khi tham gia giao dịch HĐTL, nhà đầu tư chỉ phải bỏ ra một khoản tiền ký quỹ có giá trị nhỏ hơn giá trị của hợp đồng mà nhà đầu tư muốn giao dịch.

6. Tài sản ký quỹ hợp lệ để giao dịch HĐTL là gì?

Tài sản ký quỹ hợp lệ để giao dịch HĐTL là tiền và chứng khoán niêm yết. Đối với chứng khoán niêm yết, giá trị ký quỹ hợp lệ sẽ là giá trị chiết khấu của giá chứng khoán. Tỷ lệ chiết khấu cho chứng khoán ký quỹ được quy định bởi VSDC.

7. Ngày đáo hạn hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 là ngày nào?

Là ngày thứ 5 của tuần thứ 3 trong tháng đó.

8. Tại ngày đáo hạn hợp đồng, nếu tối không đóng vị thế HĐTL chỉ số VN30 thì tài khoản của tôi sẽ như thế nào?

Nếu tại này đáo hạn hợp đồng mà KH không đóng vị thế HĐTL thì giá đóng cửa của HĐTL đó sẽ được tính lãi/lỗ so với giá bình quân gia quyền của chỉ số VN30 trong 30 phút giao dịch cuối tại ngày đáo hạn hợp đồng.

Ví dụ: KH Long 01 HĐTL, tại ngày đáo hạn, HĐTL có giá đóng cửa là 1120 và giá trị bình quân gia quyền trong 30 phút cuối phiên của chỉ số VN30 ngày hôm đó ở 1125 => KH lỗ 1125 – 1120 = 5 điểm, tương đương lỗ 500,000 VNĐ.

9. Tỷ lệ ký quỹ ban đầu cho HĐTL chỉ số VN30 được tính toán dựa trên cơ sở nào?

Việc tính toán tỷ lệ ký quỹ ban đầu của Hợp đồng tương lai chỉ số VN30 được thực hiện bởi Trung tâm Bù trừ dựa trên ước tính về mức độ thay đổi trong một ngày của giá Hợp đồng tương lai. Các Công ty Chứng khoán có thể quy định tỷ lệ ký quỹ ban đầu cao hơn hoặc bằng tỷ lệ ký quỹ quy định. Trung tâm Bù trừ có thể tăng hoặc giảm tỷ lệ này tùy vào điều kiện thị trường và tình hình thực tế giao dịch vào bất kỳ thời điểm nào.

10. HĐTL được thanh toán như thế nào?

HĐTL chỉ số VN30 được thanh toán bù trừ bằng tiền.

Bên mua và bên bán không cần phải giao/ nhận tài sản dưới dạng vật chất. Lãi/lỗ của mỗi bên tham gia HĐTL được xác định căn cứ vào giá HĐTL (là mức giá 2 bên đã thỏa thuận từ trước) và giá tài sản cơ sở tại thời điểm đáo hạn hợp đồng.

Bên phát sinh lỗ phải chuyển giao tiền cho bên phát sinh lãi. Số tiền chuyển giao bằng giá trị khoản lãi/ lỗ phát sinh

11. Tài khoản của tôi bị xử lý như thế nào khi ở ngưỡng cảnh báo

• Tại ngưỡng cảnh báo mức độ 1 và 2, Pinetree sẽ cảnh báo hoặc yêu cầu Quý khách bổ sung thêm tài sản ký quỹ.
• Tại ngưỡng cảnh báo mức độ 3, tài khoản giao dịch CKPS sẽ bị tạm đình chỉ giao dịch theo yêu cầu của VSD. Tài khoản sẽ không được thực hiện các giao dịch mở mới vị thế, ngoại trừ các giao dịch đối ứng để đóng vị thế (các giao dịch này do Pinetree thực hiện dưới sự chấp thuận của VSD), hoặc bổ sung tài sản kí quỹ để làm giảm tỷ lệ sử dụng kí quỹ

12. Chiến lược đầu tư HĐTL

Có 2 chiến lược cơ bản trong giao dịch phái sinh là Đầu cơ giá và  Phòng ngừa rủi ro.

a) Chiến lược Đầu cơ giá phù hợp khi nhà đầu tư muốn mua và bán HĐTL với mục đích sinh lời dựa trên sự chênh lệch giá. Trong đó có 3 phương pháp chính:

– Chiến lược đầu tư hợp đồng kỳ hạn dài: Phương pháp đầu tư vào HĐTL với kỳ vọng thị trường sẽ có một xu hướng tăng hoặc giảm trong dài hạn, thời gian có thể tính bằng tháng. Khi đó Nhà đầu tư có thể long (nếu kỳ vọng tăng) hoặc short (nếu kỳ vọng giảm) HĐTL kỳ hạn 1 tháng (hợp đồng có thanh khoản cao nhất). Khi gần đến ngày đáo hạn, nếu nhận định xu hướng vẫn tiếp diễn, nhà đầu tư có thể thực hiện đảo vị thế sang hợp đồng tháng tiếp theo. Nhà đầu tư có thể sử dụng kết hợp phân tích cơ bản (dựa vào phân tích vĩ mô và phân tích rổ cổ phiếu VN30) và phân tích kỹ thuật để tìm điểm vào vị thế dài hạn và điểm thoát vị thế khi xu hướng đã kết thúc.

– Chiến lược đầu tư hợp đồng kỳ hạn ngắn: Phương pháp đầu tư dựa vào biến động ngắn hạn của chỉ số VN30 và giá HĐTL. Trong trung và dài hạn, đặc biệt khi tiến tới sát ngày đáo hạn HĐTL, giá HĐTL có xu hướng tiệm cận với chỉ số VN30.

– Chiến lược trading trong ngày: Phương pháp đầu tư trong ngày dựa vào phân tích kỹ thuật. NĐT sử dụng phân tích kỹ thuật trên biểu đồ giá của chỉ số VN30 để xác định điểm mua, điểm bán ăn chênh lệch giá.

b) Chiến lược Phòng ngừa rủi ro phù hợp khi NĐT muốn bảo vệ giá trị danh mục trước rủi ro xuất hiện những diễn biến bất lợi của thị trường chứng khoán.

Khi NĐT sở hữu một danh mục đa dạng với các mã thuộc VN30 hoặc khi danh mục của NĐT có hệ số beta tương đương với hệ số beta của chỉ số VN30. NĐT dự báo thị trường sẽ đi xuống trong thời gian tới, tuy nhiên NĐT không muốn bán danh mục đi mua lại vì chi phí cao. Đề phòng ngừa rủi ro, nhà đầu tư quyết định mở vị thế bán với hợp đồng tương lai chỉ số VN30 để bảo vệ danh mục trước đà sụt giảm của thị trường.